Diafragma & Scherptediepte
- Hoe werkt het diafragma
- Vergelijking met de pupillen van je ogen
- Diafragma getallen
- Waarvoor gebruik je het f-getal
- Wat is scherptediepte en hoe beïnvloedt het je foto?
Hoe werkt diafragma
Het diafragma is de lichtopening in een objectief en speelt een cruciale rol bij het bepalen van de hoeveelheid licht die op de sensor van je camera valt. Bij analoge fotografie valt dit licht in plaats van op een sensor op het filmrolletje.Scherptediepte en diafragmaDoor een grote diafragma-opening (een laag f-getal) te kiezen, krijg je een kleine scherptediepte. Dit betekent dat je onderwerp scherp is, terwijl de achtergrond onscherp wordt. Dit effect wordt vaak gebruikt om het onderwerp extra te laten opvallen. Kies je voor een kleine diafragma-opening (een hoog f-getal), dan wordt de foto van voor- tot achtergrond scherp. Dit is bijvoorbeeld handig bij landschapsfotografie.
Vergelijking met de pupillen van je ogen
Het diafragma werkt op een vergelijkbare manier als de pupillen van je ogen. Wanneer er veel licht is, worden je pupillen kleiner. Is er weinig licht, dan verwijden ze juist.Dit mechanisme zorgt ervoor dat precies de juiste hoeveelheid licht je ogen bereikt – niet te veel en niet te weinig.Het diafragma in een objectief vervult dezelfde functie. Door het groter of kleiner te maken, regel je hoeveel licht er wordt doorgelaten. Dit geeft je controle over zowel de belichting als de scherptediepte van je foto’s.Kortom, het diafragma is een essentieel onderdeel van je camera waarmee je creatieve controle hebt over hoe je beelden worden vastgelegd.
Diafragma getallen
Laten we eerst even een stukje technische kennis erbij pakken. Het diafragma wordt uitgedrukt in een f-getal. Dit getal komt voort uit de onderstaande berekening:Brandpuntafstand (f) gedeeld door diameter diafragma (D) = f-getalUit deze berekening volgt de onderstaande F-schaal.
Waarvoor gebruik je het f-getal?
Het f-getal gebruik je om controle te krijgen over twee belangrijke aspecten van je fotografie:
De belichting: Het f-getal bepaalt hoeveel licht er op de sensor valt.
Een laag f-getal (bijvoorbeeld f/2.8) laat veel licht door, wat handig is bij weinig licht of binnensituaties.
Een hoog f-getal (bijvoorbeeld f/16) laat juist minder licht door, wat ideaal is bij fel daglicht.
De scherptediepte: Het f-getal heeft ook invloed op hoe scherp of onscherp de achtergrond van je foto is.
Een laag f-getal zorgt voor een kleine scherptediepte, waarbij je onderwerp scherp is en de achtergrond onscherp. Dit wordt veel gebruikt bij portretten. Een hoog f-getal zorgt voor een grote scherptediepte, waardoor alles in de foto – van voorgrond tot achtergrond – scherp is. Dit is perfect voor landschapsfotografie.Door het f-getal aan te passen, kun je dus zowel de sfeer als de technische kwaliteit van je foto’s beïnvloeden. Kortom, het diafragma is een essentieel onderdeel van je camera waarmee je creatieve controle hebt over hoe je beelden worden vastgelegd
Wat is scherptediepte en hoe beïnvloedt het je foto?
Scherptediepte verwijst naar het bereik in een foto waarin alles scherp is, van voor tot achter. Dit betekent dat je kunt bepalen welk deel van je foto scherp is en welk deel onscherp, afhankelijk van de instellingen van je camera. Scherptediepte wordt vooral beïnvloed door het diafragma (de grootte van de opening in de lens), de brandpuntsafstand van de lens en de afstand tussen de camera en het onderwerp.Veel scherptediepte betekent dat zowel het voorgrond- als het achtergronddeel van de foto scherp is. Dit bereik wordt vaak gebruikt in landschapsfotografie, waar je alles scherp wilt vastleggen.Weinig scherptediepte zorgt ervoor dat slechts een klein gedeelte van je foto scherp is, terwijl de rest onscherp is. Dit wordt vaak gebruikt in portretfotografie om de aandacht op het onderwerp te vestigen en de achtergrond te vervagen.
Het diafragma speelt hierbij een cruciale rol:
Een grotere diafragmaopening (kleiner getal, bijvoorbeeld f/2.8) zorgt voor een kleinere scherptediepte, terwijl een kleinere diafragmaopening (groter getal, bijvoorbeeld f/16) zorgt voor een grotere scherptediepte.Met de juiste instelling van je diafragma kun je dus de scherptediepte bepalen en de gewenste sfeer in je foto creëren. Het onscherpe deel van de foto, dat je soms in de achtergrond ziet, wordt ook wel "bokeh" genoemd. Bokeh verwijst naar de kwaliteit van de onscherpte, die afhankelijk is van de vorm van de diafragma-opening en andere lenskenmerken.Door te spelen met de instellingen van je camera (zoals de Av-stand of M-stand), kun je meer controle krijgen over de scherptediepte en daarmee je creatieve visie in je foto's versterken.